شرحی کامل بر احکام تقلید

آيا اهل خبره - به عنوان مرجع تشخيص اعلم - بايد مجتهد باشند؟

همه مراجع: خير لازم نيست مجتهد باشند؛ ولى بايد در حدى از مرتبه علم باشند كه بتوانند مجتهد را از غير مجتهد و اعلم را ازغير اعلم تشخيص دهند.
تبصره. كلام مراجع تقليد در رساله‏هاى علميه «مطلق» است و اهل خبره را به «مجتهد» تفسير نكرده‏اند.
منابع :
آيات عظام تبريزى، استفتاءات، س 56؛ توضيح المسائل، م 3؛ نورى و وحيد، توضيح المسائل، م 3؛ خامنه‏ اى،اجوبةالاستفتاءات س 24 و 25؛ فاضل، جامع المسائل، ج 2، س 11؛ العروة الوثقى، ج‏1، م 17

آيا اهل خبره - به عنوان مرجع تشخيص اعلم - بايد مجتهد باشند؟

همه مراجع: خير لازم نيست مجتهد باشند؛ ولى بايد در حدى از مرتبه علم باشند كه بتوانند مجتهد را از غير مجتهد و اعلم را ازغير اعلم تشخيص دهند.
تبصره. كلام مراجع تقليد در رساله‏هاى علميه «مطلق» است و اهل خبره را به «مجتهد» تفسير نكرده‏اند.
منابع :
آيات عظام تبريزى، استفتاءات، س 56؛ توضيح المسائل، م 3؛ نورى و وحيد، توضيح المسائل، م 3؛ خامنه‏ اى،اجوبةالاستفتاءات س 24 و 25؛ فاضل، جامع المسائل، ج 2، س 11؛ العروة الوثقى، ج‏1، م 17

آيا انسان مى ‏تواند بدون انتخاب مرجع تقليد، در مسائل به احتياط عمل كند؟

همه مراجع: اگر طريق احتياط را بداند اشكال ندارد؛ ولى دانستن آن نياز به اطلاعات وسيعى از مسائل فقهى دارد كه براى افرادعادى دستيابى به آن دشوار است.
تبصره. دستيابى به راه‏ هاى احتياط، بايد از روى اجتهاد و يا تقليد از مجتهد انجام گيرد.

منابع :

آيات عظام خامنه ‏اى، اجوبة الاستفتاءات، س 2؛ العروة الوثقى، ج 1، التقليد، م 2 و 66؛ توضيح المسائل مراجع،م 1؛ نورى، توضيح المسائل، م 1؛ وحيد، توضيح المسائل، م 1.

تفاوت احتياط واجب و احتياط مستحب را بيان كنيد؟

در احتياط واجب، ترك عمل براى مقلد جايز نيست؛ بلكه بايد به احتياط واجب مرجع تقليد خود عمل كند و يا در اين مسأله به مرجع ديگرى با رعايت « الاعلم فالاعلم» رجوع كند. اما در احتياط مستحب، ترك عمل براى مقلد جايز است - اگر چه انجام دادن آن ثواب و پاداش است - ولى نمى‏ تواند در اين مسأله، به مرجع ديگرى رجوع كند. بنابر اين در احتياط واجب، مقلد بين عمل به احتياط مرجع خود، يا رجوع به نظر مرجعى ديگر مخير است؛ اما در احتياط مستحب مقلد بين عمل به احتياط مستحب، يا به فتواى همراه آن، مخير است.

منبع :

توضيح المسائل مراجع، 7 و 8.

اگر مرجع تقليدمان در مسأله‏ اى احتياط واجب نمود و ما هم به آن عمل كرديم، آيا مى‏ توانيم بعد از عمل، به مجتهد ديگرى -كه اعلم بعد از او است - رجوع كنيم؟

همه مراجع: آرى، مى ‏توانيد رجوع كنيد.

منابع :

دفتر همه مراجع

اگر مرجع تقليد رساله نداشت، آيا تقليد از او جايز است؟

همه مراجع:اگر شرايط مرجعيت تقليد را داشته باشد، تقليد از او جايز است و داشتن رساله شرط نيست.

منابع :

همه مراجع ، توضيح ‏المسائل مراجع، م 2؛ آيت ‏الله خامنه ‏اى، اجوبة الاستفتاءات، س 9؛ آيت ‏الله نورى و آيت ‏الله وحيد، توضيح‏المسائل، م

آيا تقليد از مجتهد بر هر كسى حتى تحصيل كرده‏ها واجب است؟

همه مراجع: اگر مجتهد نيستند و نمى‏توانند به احتياط عمل كنند، واجب است از مجتهد تقليد نمايند.

تبصره. عمل به احتياط نياز به اطلاعات وسيعى از مسائل فقهى دارد؛ از اين رو تنها راه براى عموم مردم، همان تقليد از مجتهد است.
منبع:

توضيح المسائل مراجع، م 1،آيات عظام نورى و وحيد؛ توضيح المسائل، م 1؛ آيت الله خامنه‏اى، اجوبة استفتاءات، س 1 و 2.

ازمجتهدى كه ازدنيارفته تقليدمى‏كردم اكنون مجتهدزنده رااعلم مى‏دانم،مى‏توانم برتقليدوي باقي بمانم؟

آيات عظام امام و خامنه‏اى: آرى، مى‏توانيد بر تقليد او باقى بمانيد.

آيات عظام بهجت، تبريزى، سيستانى، صافى، نورى، فاضل و وحيد: خير، نمى‏توانيد بر تقليد او باقى بمانيد و بايد از مجتهد زنده اعلم تقليد كنيد.

منبع:

امام، تحرير الوسيلة، ج 1، م 13؛ خامنه‏اى، اجوبةالاستفتاءات،س 35 و 39.
توضيح المسائل، م 9؛ آيات عظام نورى و وحيد، توضيح المسائل، م 9؛ آيت الله تبريزى، صراط النجاة، ج 1، س 1337 و ج 2، س 1442؛ آيت الله مكارم، استفتاءات، ج 2، س 6

اگر نتوانيم مجتهد اعلم را بشناسيم، وظيفه چيست؟

آيات عظام امام، خامنه‏اى، مكارم و نورى: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، احتياط واجب است كه از كسى تقليد كنيد كه احتمال اعلميت را در او مى‏يابيد.
آيات عظام بهجت، فاضل، صافى و وحيد: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، واجب است از كسى تقليد كنيد كه احتمال اعلميت را در او مى‏يابيد.

آيات عظام تبريزى و سيستانى: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، نظر آن عده كه تخصص‏شان بيشتر است، مقدم داريد. در غير اين صورت بايد از كسى تقليد كنيد كه احتمال اعلميت را در او مى‏يابيد.

تبصره. تعبير آيت‏اللّه مكارم در مورد «احتمال اعلميت»، گمان به اعلم بودن است.

منبع:

توضيح‏المسائل مراجع، م 3و4؛ آيت‏الله وحيد، توضيح‏المسائل، م 3 و 4 ؛ آيت‏الله نورى، توضيح‏المسائل، م 3و4. آيت‏الله سيستانى، تعليقات على العروة، م 13 و 20 و 21 و آيت‏الله تبريزى، توضيح‏المسائل، م 3 و 4؛ استفتاءات، س 32

آيا براى تقليد از مرجع، نيت زبانى لازم است؟

همه مراجع: خير، نيت زبانى لازم نيست.

آيت الله خامنه‏اى، اجوبة الاستفتاءات، س 34؛ توضيح المسائل مراجع، م 2؛آيات عظام نورى و وحيد، توضيحالمسائل، م 2.

مرجع تقليدم از دنيا رفته و او رااز مجتهدان زنده اعلم ميدانم،آيا مي توانم برتقليد اوباقي بمانم؟

آيات عظام امام، خامنه‏اى و نورى: آرى، مى‏توانيد بر تقليد او باقى بمانيد.